Sách 2 Vua (2 V) là sách nối tiếp của sách 1 Vua: tiếp tục câu chuyện của hai Vương Quốc Giu-đa (Judah) và Ít-ra-en (Israel) cho đến khi hai vương quốc này sụp đổ.
Sách 2 Vua có thể được chia ra làm ba phần chính, với các số thứ tự được nối tiếp từ sách 1 Vua.
VI. Truyện ông Ê-li-sa (Elisha), (2V2,1-13,25):
- Triều đại vua A-khát-gia-hu: trị vì Ít-ra-en 2 năm (tiếp theo 1 Vua). Ngôn sứ Ê-li-a (Elijah) được đem lên trời và được ông Ê-li-sa thay thế. Hai phép lạ của Ê-li-sa: biến nước độc hoá lành và hai con gấu từ trong rừng ra xé xác 42 đứa trẻ. (2V2,1-25).
- Vua Mô-áp (Moab) nổi loạn chống lại Ít-ra-en. Vua Giô-ram, còn có tên Giơ-hô-ram, của Ít-ra-en kêu gọi vua Giơ-hô-sa-phát của Giu-đa liên minh đánh Mô-áp. Ê-li-sa hứa cung cấp nước và tiên đoán sẽ chiến thắng. Mô-áp bị liên minh đánh bại. (2V3,1-27).
- Sáu phép lạ của Ê-li-sa: lọ dầu của bà góa, người phụ nữ Su-nêm, nồi cháo độc, hoá bánh ra nhiều, chửa phong hủi cho Na-a-man và lưỡi rìu sắt nổi lên khỏi sông. (2V4,1-6,7).
- Chiến tranh với A-ram: Ông Ê-li-sa được Chúa cứu thoát khỏi quân A-ram. Nạn đói trong thành Sa-ma-ri bị vua A-ram là Ben Ha-đát (Ben-hadad) bao vây. Ê-li-sa tiên tri nạn đói sắp chấm dứt. Quân A-ram bỏ trại. Hết bị bao vây và hết nạn đói. Vua Giô-ram, còn có tên Giơ-hô-ram, (trùng tên với vua Giô-ram của Ít-ra-en) và vua A-khát-gia-hu cai trị Giu-đa và thờ tà thần. A-khát-gia-hu của Giu-đa qua Ít-ra-en thăm vua Giô-ram của Ít-ra-en đang bị bệnh. (2V6,8-8,29).
- Truyện vua Giê-hu của Ít-ra-en: Ông Giê-hu, con ông Giơ-hô-sa-phát (Jehoshaphat), được xức dầu phong vương. Ông Giê-hu chuẩn bị tiếm quyền. Vua Giơ-hô-ram của Ít-ra-en, vua A-khát-gia-hu của Giu-đa, bà I-de-ven (Jezebel) vợ vua A-kháp của Ít-ra-en, các ông hoàng Giu-đa và hoàng tộc Ít-ra en bị Giê-hu sát hại. Giê-hu giết các tín đồ thần Ba-an và phá huỷ đền thờ Ba-an, nhưng tiếp tục thờ hai con bò vàng tại Bê-tên (Bethel) và Đan (Dan). Ông Giê-hu làm vua cai trị Ít-ra-en 28 năm rồi mất. Con vua là Giơ-hô-a-khát lên ngôi kế vị. (2V9,1-10,36).
- Từ triều đại nữ hoàng A-than-gia (Athaliah) đến khi ông Ê-li-sa qua đời, (2V11,1-13,25):
a. Nữ hoàng A-than-gia cai trị Giu-đa: Bà A-than-gia là con vua A-kháp của Ít-ra-en và là vợ vua Giơ-hô-ram của Giu-đa. Sau khi con bà là vua A-khát-gia-hu của Giu-đa bị Giê-hu của Ít-ra-en giết, bà A-than-gia tiêu diệt tất cả hoàng tộc của vua A-khát-gia-hu, trừ một đứa bé 1 tuổi được chị của vua dấu, rồi lên ngôi nữ hoàng trị vì Giu-đa trong 6 năm. Bà bị những người đưa Giô-át, đứa con sống sót của vua A-khát-gia-hu, lên làm vua giết chết. (2V11,1-20).
b. Vua Giô-át (Joash, còn có tên Jehoash) cai trị Giu-đa trong 40 năm: Giô-át, con của vua A-khát-gia-hu, là đứa bé 1 tuổi sống sót khi A-than-gia tiêu diệt tất cả hoàng tộc của vua. Các thuộc hạ của vua Giô-át nổi loạn hạ sát vua Giô-át. Con vua là A-mát-gia lên ngôi kế vị vua cha. (2V12,1-22).
c. Vua Giơ-hô-a-khát, con vua Giê-hu, cai trị Ít-ra-en trong 17 năm. Vua đã làm điều dữ trái mắt Ðức Chúa. (2V13,1-9).
d. Vua Giô-át (Joash, còn có tên Jehoash, trùng tên với vua Giô-át của Giu-đa), con vua Giơ-hô-a-khát, cai trị Ít-ra-en trong 16 năm. Ê-li-sa qua đời. Vua Giô-át đã đánh bại vua Ben Ha-đát của A-ram ba lần, như Ê-li-sa đã tiên báo, và thu hồi được các thành của Ít-ra-en đã mất về tay A-ram. (2V13,10-25).
III. Các vua cai trị hai vương quốc cho tới ngày Vương Quốc Ít-ra-en thất thủ, (2V14,1-17,41):
1. Các vua cai trị hai vương quốc trước khi Vương Quốc Ít-ra-en thất thủ, (2V14, 1-16, 20):
a. Vua A-mát-gia-hu, hay A-mát-gia, con vua Giô-át, cai trị Giu-đa trong 16 năm, (2V14,1-22).
b. Vua Gia-róp-am II, con vua Giô-át, cai trị Ít-ra-en trong 41 năm, (2V14,23-29).
c. Vua A-dác-gia hay A-dác-gia-hu, con A-mát-gia-hu, cai trị Giu-đa trong 42 năm, (2V15, 1-7).
d. Vua Dơ-khác-gia, con vua Gia-róp-am II, cai trị Ít-ra-en trong 6 tháng, (2V15, 8-12).
e. Vua Sa-lum, con ông Gia-vết (Jabesh), cai trị Ít-ra-en trong 1 tháng, (2V15, (2V15, 13-16).
f. Vua Mơ-na-khêm, con ông Ga-đi (Gadi), cai trị Ít-ra-en trong 6 năm, (2V15, 17-22).
g. Vua Pơ-các-gia, con vua Mơ-na-khêm, cai trị Ít-ra-en trong 2 năm, (2V15, 23-26).
h. Vua Pe-các, con ông Rơ-man-gia-hu (Remaliah), cai trị Ít-ra-en trong 6 năm, (2V15, 27-31).
i. Vua Giô-tham, con vua Út-di-gia-hu cai trị Giu-đa trong 5 năm, (2V15, 32-38).
j. Vua A-khát cai trị Giu-đa trong 21 năm, (2V16, 1-20).
2. Vương quốc Ít-ra-en, hay Sa-ma-ri (Samaria), thất thủ, (2V17,1-41):
a. Vua Hô-sê, con ông Ê-la (Elah), vị vua cuối cùng của Ít-ra-en, cai trị 9 năm. Vua đã làm diều dữ trái mắt Ðức Chúa. Vua Át-sua (Assyria) cho bắt vua Hô-sê, xiềng lại và bỏ tù. (2V17,1-4).
b. Sa-ma-ri thất thủ: Vua Át-sua tiến đánh Sa-ma-ri và vây hãm thành này ba năm. Năm 721 tCN, vua Át-sua chiếm được Sa-ma-ri và đày dân 10 bộ lạc Ít-ra-en sang định cư ở Át-sua. (2V17,5-6).
c. Suy gẫm về Vương Quốc Ít-ra-en suy tàn: Con cái Ít-ra-en đã đi theo thần hư ảo, đắc tội với Ðức Chúa. (2V17,7-23).
d. Nguồn gốc người Sa-ma-ri: Vua Át-sua đã đưa người từ đế quốc Át-sua đến định cư ở các thành Ít-ra-en, thế vào chỗ con cái Ít-ra-en bị đi đày. (2V17,24-41).
VIII. Những giai đoạn cuối cùng của Vương Quốc Giu-đa, (2V18,1-25,30):
1. Vua Khít-ki-gia, ngôn sứ I-sai-a (Isaiah) và nước Át-sua:
Dẫn nhập vào triều vua Khít-ki-gia, con vua A-khát, trị vì Giu-đa 29 năm. Cuộc xâm lăng Giu-đa của Xan-khê-ríp (Sennacherib), vua Át-sua. Quan chánh chước tửu của Át-sua hăm dọa vua Khít-ki-gia và toàn dân Giu-đa. Khít-ki-gia cầu nguyện, cầu cứu ngôn sứ I-sai-a và I-sai-a can thiệp. Vua Xan-khê-ríp bại trận rút về Ni-ni-vê (Nineveh). Các con Xan-khê-ríp dùng gươm đâm ông chết. Ngôn sứ I-sai-a tiên báo Ba-by-lon sẽ cướp phá cung điện và bắt triều đình Giu-đa đày sang Ba-by-lon. Kết thúc triều vua Khít-ki-gia. (2V18,1-20,21).
2. Hai vua bất trung cai trị Giu-đa, (2V21,1-26):
a. Vua Mơ-na-se, con vua Khít-ki-gia, cai trị Giu-đa trong 46 năm. Vua thờ thần Ba-an. “Vua làm lễ thiêu con trai mình, làm nghề chiêm tinh và phù thuỷ, lập ra cô đồng và thầy bói; vua làm nhiều điều dữ trái mắt Ðức Chúa để trêu giận Người”. (2V21,1-18).
b. Vua A-môn, con vua Mơ-na-se, cai trị Giu-đa trong 3 năm. Vua đã làm điều dữ trái mắt Ðức Chúa, như vua cha. Các thuộc hạ vua A-môn đã âm mưu chống lại vua và giết chết A-môn. (2V21,19-26).
3. Vua Giô-si-gia, con vua A-môn, với việc cải cách tôn giáo ở Giu-đa.
Thượng tế Khin-ki-gia-hu (Hilkiah) tìm thấy sách Luật trong Đền Thờ. Thỉnh ý nữ ngôn sứ Khun-đa (Huldah) về những lời ghi chép trong sách đã tìm thấy. Vua đọc sách Luật cho dân nghe. Vua Giô-si-gia cho thanh tẩy Đền Thờ. Ngoài ra, vua Giô-si-gia còn khử trừ các cô đồng và thầy bói, các ngẫu tượng ở Giu-đa. Vua Ai-cập Nơ-khô (Neco) giết chết vua Giô-si-gia ở Mơ-ghít-đô (Megiddo). Dân trong xứ chọn con vua Giô-si-gia là Giơ-hô-a-khát lên kế vị. (2V22,1-23,30).
4. Vương quốc Giu-đa suy tàn. Giê-ru-sa-lem bị tàn phá. (2V23,31-25,30):
a. Vua Giơ-hô-a-khát, con vua Giô-si-gia, cai trị Giu-đa trong 3 tháng. Vua Ai-cập Nơ-khô bắt vua Giơ-hô-a-khát đưa sang Ai-cập và vua này chết tại đó. (2V23,31-35).
b. Vua Giơ-hô-gia-kim, con vua Giô-si-gia, cai trị Giu-đa trong 12 năm. Vua Ai-cập Nơ-khô đặt con vua Giô-si-gia là En-gia-kim làm vua kế vị vua cha là Giô-si-gia, và cho đổi tên En-gia-kim ra Giơ-hô-gia-kim. (2V23,36-24,7).
c. Dẫn vào triều vua Giơ-hô-gia-khin (Jehoiachin, còn có tên Jeconiah), con vua Giơ-hô-gia-kim, cai trị Giu-đa trong 3 tháng 10 ngày. Vua Ba-by-lon là Na-bu-cô-đô-nô-xo (Nebuchadnezzar) đánh Giê-ru-sa-lem.Vua Giơ-hô-gia-khin đầu hàng vua Ba-by-lon. Vua Ba-by-lon đày Giơ-hô-gia-khin, mẹ vua, các cung phi, các thái giám và tất cả các binh lính sang Ba-by-lon. Đây là cuộc lưu đày sang Ba-by-lon lần thứ nhất năm 598 tCN. (2V24,8-17).
d. Dẫn vào triều vua Xít-ki-gia-hu, chú của vua Giơ-hô-gia-khin, được vua Ba-by-lon đặt lên làm vua thay thế Giơ-hô-gia-khin. Xít-ki-gia-hu là vị vua cuối cùng của Giu-đa, trị vì trong 12 năm. Vua Xít-ki-gia-hu đã nổi loạn chống lại Ba-by-lon. Ba-by-lon đánh chiếm Giê-ru-sa-lem lần thứ hai. Vua Ba-by-lon đâm mù mắt vua Xít-ki-gia-hu, lấy hai dây xích đồng xiềng vua lại và điệu về Ba-by-lon. (2V24,18-25,7).
e. Giê-ru-sa-lem và Đền Thờ bị Ba-by-lon cướp và phá hủy. Dân Giu-đa lại bị lưu đày sang Ba-by-lon lần thứ hai năm 587 tCN. Giu-đa trở thành một tỉnh của Ba-by-lon với ông Gơ-đan-gia-hu (Gedaliah) làm tổng trấn. Người thuộc hoàng tộc Giu-đa giết chết Gơ-đan-gia-hu. Vua Giơ-hô-gia-khin được Ba-by-lon ân xá. (2V25, 8-30).
Trúc Võ
http://ydan.org/printthread.php?t=27426&pp=7&page=16
