Chapter 1
Chương 1
1In the beginning, when God created the heavens and the earth, 2the earth was a formless wasteland, and darkness covered the abyss, while a mighty wind swept over the waters
1Lúc khởi đầu, Thiên Chúa dựng nên trời đất.
2đất vô hình và hỗn độn, tăm tối bao trùm mặt vực thẳm; Thần Khí Thiên Chúa di hành trên mặt nước.
3Then God said, “Let there be light, and there was light.” 4God saw how good the light was. God then separated the light from the darkness.
3Thiên Chúa phán rằng, “Hãy có ánh sáng”; và tức thì có ánh sáng. 4Thiên Chúa thấy ánh sáng thật tốt đẹp, Ngài liền phân rẽ ánh sáng ra khỏi tối tăm.
27So God created man in his image; in the image of God he created him; male and female he created them.
27Thiên Chúa dựng nên loài người theo hình Ngài; Ngài dựng nên loài người giống hình ảnh Thiên Chúa; Ngài dựng nên họ có nam có nữ.
28God blessed them and said to them, “Be fruitful and increase in number, fill the earth and subdue it, rule over the fish of the sea and the birds of the sky, over every living creature that moves on the ground.”
28Thiên Chúa chúc lành cho loài người và phán với họ rằng, “Hãy sinh sản, thêm nhiều, cho đầy mặt đất; hãy chinh phục trái đất, làm chủ cá biển, chim trời cùng các sinh vật sống di động trên mặt đất”.
Chapter 2
Chương 2
3God blessed the seventh day and made it holy, because on that day he rested from all the work he had done in his creation.
3Thiên Chúa chúc phúc cho ngày thứ bảy và thánh hóa nó; vì trong ngày đó, Ngài đã nghỉ ngơi, xong tất cả việc tạo dựng Ngài đã làm.
7Then Yahweh God formed Man, dust drawn from the clay, and breathed into his nostrils a breath of life and Man became alive with breath. 8God planted a garden in Eden in the east and there he placed Man whom he had created.
7Đức Chúa Thiên Chúa liền lấy bụi đất nắn nên hình người, thổi hơi vào lỗ mũi; và con người trở nên sinh động. 8Đức Chúa Thiên Chúa trồng một vườn ở Eđen, về phía đông; và đặt con người Ngài đã dựng nên ở đó.
15Yahweh God took Man and placed him in the garden of Eden to till it and take care of it. 16Then Yahweh God gave an order to Man saying, “You may eat of every tree in the garden, 17but of the tree of the Knowledge of Good and Evil, you will not eat, for on the day you eat of it, you will die.”
15Đức Chúa Thiên Chúa đem con người ở vào vườn Địa Đàng (Eđen) để canh tác và giữ vườn. 16Và Đức Chúa Thiên Chúa phán rằng, “Con được tự do ăn tất cả các trái cây trong vườn; 17nhưng không được ăn cây Biết Lành Biết Dữ; vì ngày nào con ăn nó, con sẽ chết”.
18Yahweh God said, “It is not good for Man to be alone; I will give him a helper who will be like him.”
18Đức Chúa Thiên Chúa phán rằng, “Con người ở một mình không tốt; Ta sẽ dựng nên một trợ tá hợp với nó”.
19Then Yahweh God formed from the earth all the beasts of the field and all the birds of the air and brought them to Man to see what he would call them; and whatever Man called every living creature, that was its name.
19Vì thế Đức Chúa Thiên Chúa lấy đất làm nên các thú vật, các chim trời, rồi dẫn đến trước mặt con người để thử xem ông đặt tên chúng ra sao, và tên con người đặt cho sinh vật nào, trở thành tên riêng của nó.
22The rib which Yahweh God had taken from Man he formed into a woman and brought her to the man.
22Đức Chúa Thiên Chúa dùng xương sường đã lấy từ con người mà làm nên một người nữ và đưa nàng đến cùng con người.
24That is why man leaves his father and mother and is attached to his wife, and with her becomes one flesh.
24Vì thế nên người nam sẽ lìa xa cha mẹ mà kết hợp vợ mình, và cả hai sẽ trở nên một xương thịt.
25Both the man and his wife were naked and were not ashamed.
25Và cả hai, người nam và vợ ông, cùng trần truồng, và họ không xấu hổ.
Chapter 3
Chương 3
1Now the serpent… said to the woman, “Did God really say: You must not eat from any tree in the garden?”
1Bấy giờ con rắn… nói với người nữ rằng, “Có phải Thiên Chúa đã ra lệnh cho các ngươi không được ăn trái các cây trong vườn không?”
2The woman said to the serpent, “… God said: You must not eat, and you must not touch it or you will die.”
2Người nữ trả lời con rắn, “Thiên Chúa đã truyền rằng, “Các con không được ăn nó, cũng không được động đến nó, nếu không các con sẽ phải chết”.
4The serpent said to the woman, “You will not die, 5but God knows that the day you eat it, your eyes will be opened and you will be like gods, knowing good and evil.”
4Nhưng con rắn nói với người nữ rằng, “Các ngươi chắc chắn sẽ không chết đâu; 5Vì Thiên Chúa biết rằng ngày nào các ngươi ăn trái cây đó, mắt các người sẽ mở ra, và các người sẽ giống như Thiên Chúa, biết lành biết dữ”.
6The woman saw that the fruit was good to eat, and pleasant to the eyes, and ideal for gaining knowledge. She took its fruit and ate it and gave some to her husband who was with her. He ate it. 7Then their eyes were opened and both of them knew they were naked.
6Vì thế người nữ thấy trái cây đó xem có vẻ ngon, lại coi đẹp mắt, và cây đáng quý để cho mình trở nên khôn ngoan, nên hái ăn, rồi trao cho chồng, ông cũng đã ăn. 7Rồi, mắt hai người đều mở ra, và họ nhận ra rằng mình trần truồng, và họ lấy lá cây vả khâu lại thành khố che thân.
12The man answered, “The woman you put with me gave me fruit from the tree and I ate it.” 13God said to the woman, “What have you done?” The woman said, “The serpent deceived me and I ate.”
12Người nam thưa rằng, “Người đàn bà mà Chúa đã trao để sống với con, nàng đã cho con trái cây đó, và con đã ăn”. 13Đức Chúa Thiên Chúa phán hỏi người nữ rằng, “Tại sao Con lại làm như vậy?” Người nữ thưa rằng, “Con rắn đánh lừa con và con đã ăn”.
14Yahweh God said to the serpent, “Since you have done that, be cursed among all the cattle and wild beasts! You will crawl on your belly and eat dust all the days of your life. 15I will make you enemies, you and the woman, your offspring and her offspring. He will crush your head and you will strike his heel.”
14Vậy Đức Chúa Thiên Chúa liền phán cùng con rắn rằng, “Vì ngươi đã làm điều này, ngươi sẽ bị chúc dữ trong các loài cầm thú, và tệ hơn các dã thú, ngươi sẽ bò bằng bụng và ăn bụi đất mọi ngày trong đời ngươi. 15Ta sẽ đặt mối thù giữa ngươi và người nữ, Và giữa con cái ngươi và con người nữ. Người sẽ đạp dập đầu ngươi, còn ngươi sẽ cắn gót chân Người”.
16To the woman, God said, “I will increase your suffering in childbearing, and you will give birth to your children in pain. You will be dependent on your husband and he will lord it over you.”
16Ngài phán cùng người nữ rằng, “Ta sẽ gia tăng bội phần đau khổ cho ngươi trong khi thai nghén; trong đau đớn ngươi sẽ sinh con; dục vọng của ngươi sẽ thúc đẩy ngươi đến với chồng, và nó sẽ thống trị ngươi”.
17To the man, He said, “Because you have listened to your wife, and have eaten from the tree of which I forbade you to eat, cursed be the soil because of you! In suffering you will provide food for yourself from it, all the days of your life. 18It will produce thorn and thistle for you and you will eat the plants of the field. 19With sweat on your face you will eat your bread, until you return to clay, since it was from clay that you were taken, for you are dust and to dust you shall return.”
17Rồi Ngài phán cùng con người rằng, “Vì ngươi nghe lời vợ mà ăn trái cây ta đã cấm không được ăn, vậy, đất sẽ bị chúc dữ vì ngươi; trọn đời ngươi sẽ phải làm ăn cực khổ mới có hoa mầu từ đất mà ăn”. 18Đất sẽ sinh ra gai góc và cây dại, và ngươi sẽ ăn rau cỏ ngoài đồng; 19ngươi sẽ làm việc đổ mồ hôi trán mới có mà ăn, cho đến ngày ngươi trở về đất. Vì ngươi từ đó mà ra; Vì ngươi là cát bụi, ngươi sẽ trở về cát bụi”.
22Then Yahweh God said, “Man has now become like one of us, making himself judge of good and evil. Let him not stretch out his hand to take and eat from the tree of Life as well and live forever.” 23So God cast him from the garden of Eden…
22Rồi Đức Chúa Thiên Chúa nói, “Này, con người đã trở nên giống chúng ta về việc phân biệt lành dữ. Và bây giờ, nếu con người cũng giơ tay hái trái cây sự sống mà ăn, thì chúng sẽ sống đời đời”. 23Đức Chúa Thiên Chúa liền đuổi con người ra khỏi vườn Địa Đàng…
Chapter 4
3It happened after a time that Cain brought fruits of the soil as an offering to Yahweh. 4Abel for his part brought the firstborn of his flock, and some fat as well.
Chương 4
3Và sau một thời gian, Cain dùng thổ sản làm của lễ dâng lên Đức Chúa. 4Abel cũng dâng con chiên đầu lòng trong bầy của mình cùng cả mỡ của nó.
6Then Yahweh said to Cain, “Why are you angry and downcast? 7If you do right, why do you not look up? But if you are not doing what is right, sin is lurking at the door. It is striving to get you, but you must control it.”
6Đức Chúa phán cùng Cain rằng, “Tại sao ngươi giận, và tại sao ngươi lại xịu mặt? 7 Nếu ngươi làm tốt, sao ngươi không được chấp nhận? Và nếu ngươi không làm tốt, thì tội lỗi nằm chờ trước cửa. Nó thèm ngươi lắm; nhưng ngươi phải khống chế nó”.
10Yahweh asked, “What have you done? Your brother’s blood cries out to me from the ground. 11Now be cursed and driven from the ground that has opened its mouth to receive your brother’s blood that your hand has shed.”
10Đức Chúa hỏi, “Ngươi đã làm gì? Tiếng của máu em ngươi từ dưới đất kêu thấu đến Ta. 11Vì thế, bây giờ, ngươi sẽ bị chúc dữ từ đất, là đất đã mở miệng nhận lấy máu của em ngươi đổ ra từ tay ngươi”.
15Yahweh said to him, “Well then, whoever kills Cain, will suffer vengeance seven times.”
15Đức Chúa phán rằng, “Vì vậy, ai giết Cain, thì sẽ bị báo thù bảy lần”.
24If Cain will be avenged seven times, then Lamech seventy-seven times.”
24Nếu Cain được báo thù bảy lần, thì Lamech sẽ được báo thù bảy mươi bảy lần”.
Chapter 5
5Altogether Adam lived nine hundred and thirty years; then he died.
Chương 5
5Vậy, ông Ađam hưởng thọ chín trăm ba mươi tuổi, rồi qua đời.
24After Enoch had walked with God, he disappeared because God took him up.
24Ông Ênoch đã đi cùng Thiên Chúa, rồi mất biệt, vì Thiên Chúa đón ông đi.
Chapter 6
3Yahweh then said, “My spirit will not remain in man forever, for he is flesh. His span of life will be one hundred and twenty years.”
Chương 6
3Đức Chúa phán rằng, “Thần Khí ta sẽ không còn ở mãi với loài người; vì chúng chỉ là xác thịt; đời người sẽ là một trăm hai mươi năm mà thôi”.
4At that time there were giants on the earth, and afterwards as well, when the sons of God went to the daughters of men and had children by them. These were the heroes of old, men of renown.
4Trong thời ấy và sau đó, có những người Nêphilim trên mặt đất, vì khi con trai Thiên Chúa ăn ở với con gái loài người và sinh ra con cái. Họ là những bậc anh hào ngày xưa, là những người lừng danh.
11The earth became corrupt in God’s sight and was full of violence. 12God saw the earth and saw it was corrupt, for corrupt, indeed, was the way of all mortals.
11Thế gian bấy giờ đã ra hư hỏng trước mặt Thiên Chúa và đầy dẫy bạo lực. 12Vì vậy Thiên Chúa nhìn xuống thế gian, thấy nó đã ra hư hỏng, vì mọi xác phàm đã theo lối sống tồi bại trên mặt đất.
22And Noah did all as God had commanded him.
22Nên, ông Noe làm các điều ấy như lời Thiên Chúa đã truyền cho ông
Chapter 7
20The waters had risen and covered the mountains to a depth of more than twenty feet. 21Every living thing that moved on the earth died: birds, cattle, animals, everything that swarmed on the earth – and all humankind. 22All on the face of the earth that had the breath of life in its nostrils died. 23Every living being on the face of the earth, humans and animals, and creatures that crawl and the birds of the air were wiped off the earth. Only Noah was left and those that were with him in the ark.
Chương 7
20Nước dâng lên cao hơn các núi mười lăm cubít, tràn ngập tất cả các núi. 21Các xác thịt sinh động trên mặt đất, kể cả chim chóc, gia súc, dã thú, loài bò sát, và mọi người đều chết. 22Các vật có sinh khí trong lỗ mũi, các vật ở trên đất khô đều chết hết. 23Mọi loài ở trên mặt đất đều bị hủy diệt, từ loài người cho đến loài thú, loài bò sát, cùng loài chim trời, chỉ còn Ông Noe và các loài ở với ông trong tàu còn sống sót mà thôi.
Chapter 8
20Noah built an altar to Yahweh and, taking some of all the clean animals and all the clean birds, he offered burnt offerings on it.
Chương 8
20Ông Noe lập một bàn thờ kính Đức Chúa. Ông bắt các gia súc thanh sạch, các loài chim thanh sạch, và dâng của lễ toàn thiêu trên bàn thờ.
21Yahweh smelled the pleasing aroma and said to himself: “Never again will I curse the earth because of man, even though his heart is set on evil from childhood; never again will I strike down every living creature as I have done.
21Đức Chúa hưởng mùi thơm và tự nhủ rằng, “Ta sẽ không vì loài người mà chúc dữ cho đất nữa, vì tâm địa con người vốn xấu từ nhỏ; ta cũng sẽ không còn hành hạ các sinh vật như ta đã làm.
Chapter 9
1God blessed Noah and his sons and he said to them, “Be fruitful, multiply and fill the earth.
Chương 9
1Thiên Chúa chúc lành cho ông Noe cùng các con ông, mà phán rằng, “Hãy sinh sản, thêm nhiều, làm cho đầy mặt đất.
8God spoke to Noah and his son, 9 “See I am making a covenant with you and with your descendants after you; 10also with every living animal with you: birds, cattle, that is, with every living creature of the earth that came out of the ark. 11I establish my covenant with you. Never again will all life be cut off by the waters of a flood, and never again will there be a flood to destroy the earth.”
8Thiên Chúa cũng phán cùng ông Noe và các con ông rằng, 9“Còn Ta, Ta lập giao ước cùng các ngươi, và dòng dõi các ngươi, 10và cùng mọi sinh vật ở với ngươi, nào loài chim, nào súc vật, nào loài thú ở trên đất, nghiã là các loài ở trong tàu ra, cho đến các loài vật ở trên đất. 11Ta sẽ lập giao ước với các ngươi, từ nay không bao giờ mọi xác thịt sẽ bị huỷ diệt bởi nước lụt nữa; và cũng sẽ không có đại hồng thuỷ để tiêu diệt trái đất nữa”.
13“I set my bow in the clouds and it will be a sign of the covenant between me and the earth.”
13“Ta đặt cây cung của Ta trên mây, dùng làm dấu chỉ giao ước của ta với thế gian”.
18The sons of Noah who came out of the ark were Shem, Ham and Japheth. Ham is the ancestor of Canaan.
18Các con của ông Noe ở trong tàu ra là Shem, Ham và Giapheth; và Ham là tổ phụ của dân Canaan.
Chapter 11
4They said also, “Come, let us build ourselves a city and a tower with its top reaching heaven; so that we may become a great people and not be scattered over the face of the earth!”
Chương 11
4Họ nói rằng, “Nào! chúng ta hãy xây một thành và một cái tháp, mà đỉnh tháp cao đến tận trời; chúng ta hãy nên một dân lừng danh, để khỏi bị phân tán khắp mặt đất”.
9That is why it was called Babel, because there Yahweh confused the language of the whole earth and from there Yahweh scattered them over the whole face of the earth.
9Nên thành được gọi là Babel, vì ở đó Đức Chúa đã làm xáo trộn ngôn ngữ của của cả thế gian, và từ đây Ngài đã phân tán họ khắp mặt đất
27These are Terah’s descendants: Terah became the father of Abram, Nahor and Haran. Haran became the father of Lot. 28Haran died before his father Terah in his native land, Ur of the Chaldeans. 29Abram and Nahor both married: Abram’s wife was called Sarai.
27Đây là dòng dõi của ông Têra: ông Têra sinh Abram, Naho, và Haran; Ông Haran sinh Lót. 28Ông Haran qua đời trước cha mình là Têra tại sanh quán mình, nghiã là Ur, thuộc xứ Canđê. 29Ông Abram và ông Naho cưới vợ; vợ ông Abram tên là Sarai.
